آشنایی با بیماری سارکوئیدوز و علائم شکل‌گیری آن
سارکوئیدوز یک بیماری التهابی است که در آن گرانولوم‌ها یا مجموعه‌ای از سلول‌های التهابی در اندام‌های مختلف تشکیل می‌شوند. این بیماری ممکن است توسط واکنش سیستم ایمنی بدن به عواملی مانند ویروس‌ها، باکتری‌ها، آلودگی، گرد و خاک و یا مواد شیمیایی رخ دهد. سارکوئیدوز ممکن است در هر ارگانی از بدن ایجاد شود اما حدود 90 درصد موارد شامل ریه‌ها می‌گردند. در حال حاضر هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد، اگرچه برخی از موارد بدون مداخله پزشکی حل خواهد شد، اما گرانولوم‌ها می‌توانند به اندام‌های بدن آسیب بزنند و از این رو ممکن است نیاز به درمان داشته باشند. این مقاله به بررسی علل و نشانه‌های سارکوئیدوز و همچنین نحوه درمان آن‌ها می‌پردازد.
علت‌های ایجاد بیماری سارکوئیدوز
علت دقیق این بیماری ناشناخته است اما جنسیت، نژاد و ژنتیک می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند. بهتر است بدانید که از هر 100 هزار نفر آمریکایی در سال حدود 10 الی 15 نفر به این عارضه مبتلا می‌شوند. سارکوئیدوز در زنان شایع‌تر از مردان بوده و افرادی که سابقه خانوادگی این بیماری را دارند، خطر ابتلا در آن‌ها به میزان قابل توجهی افزایش خواهد یافت. این بیماری به ندرت در کودکان اتفاق می‌افتد و علائم معمولا در افراد بین 20 تا 40 ساله ظاهر می‌گردند، همچنین احتمال ابتلا به آن در افرادی از تبار آفریقا بیشتر است. مناطقی از بدن که معمولا تحت تاثیر سارکوئیدوز قرار دارند عبارتند از:
- غدد لنفاوی
- ریه‌ها
- چشم‌ها
- پوست
- کبد
- قلب
- طحال
- مغز
علائم شکل‌گیری سارکوئیدوز
به گزارش مجله پزشکی آسان طب برخی از افراد مبتلا به این بیماری هیچ نشانه‌ای ندارند و علائم قابل توجه تنها زمانی رخ می‌دهند که گرانولوم‌ها حالت تهاجمی گرفته و بخش مهمی از اندام‌ها را تشکیل دهند. توسعه علائم نیز بدان معنا است که گرانولوم‌ها مانع یا محدود کننده عملکرد اندام‌های بدن شوند، با این حال علائم عمومی ممکن است شامل موارد قید شده زیر باشند:
- خستگی
- تب
- کاهش وزن
- افسردگی
- سرفه کردن
- تنگی نفس
- عرق کردن
- ضربان نامنظم قلب
- درد مفصلی
- خشکی دهان
- خونریزی بینی
- تورم شکم
بثورات نیز ممکن است در اندام‌های پایین‌تر مانند مچ پا یا ساق پا ایجاد گردد. در نظر داشته باشید که علائم بیماری بسته به ناحیه مورد نظر متفاوت می‌باشد. همانطور که گفته شد سارکوئیدوز ممکن است در هر ارگانی از بدن رخ دهد اما بیشترین موارد آن بر روی ریه‌ها تاثیر خواهد گذاشت. علائم این بیماری در ناحیه ریه شامل موارد زیر می‌گردند:
- سرفه خشک
- تنگی نفس
- خستگی
- درد قفسه سینه
علائم سارکوئیدوز در سیستم لنفاوی عبارتند از:
- تورم
- اضافه وزن
- درد
- قرمزی
- مشکل بلعیدن
- خستگی
- گلو درد
علائم این بیماری در قلب به شرح ذیل می‌باشند:
- دردی که در سراسر قفسه سینه توسعه یابد
- احساس ضعف یا خستگی
- خستگی ناخواسته
- تپش قلب
- ضربان نامنظم قلب یا آریتمی
- تورم
- تنگی نفس یا دشواری در نفس کشیدن
علائم پوستی می‌توانند شامل موارد قید شده زیر باشند:
- بثورات پوستی
- زخم پوستی
- ریزش مو
- تشدید زخم
علائم سیستم عصبی در زیر آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- تشنج
- از دست دادن شنوایی
- سردرد
علائم ناحیه چشم نیز به شرح ذیل می‌باشند:
- خشکی چشم
- خارش چشم
- درد چشم
- از دست دادن بینایی
- احساس سوزش در چشم
تاثیرات این بیماری در اتصالات، بافت‌های همبند، استخوان و ماهیچه‌ها هم در زیر آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- آرتروز
- از دست دادن کنترل عضلانی
- از دست دادن انعطاف پذیری یا دامنه حرکات
- درد مفصلی
- ضعف عمومی و خستگی
تشخیص بیماری سارکوئیدوز
تشخیص این بیماری می‌تواند بسیار دشوار باشد زیرا علائم آن ممکن است شبیه بیماری‌های دیگری مانند آرتریت یا سرطان به نظر برسد، بنابراین پزشک یک آزمایش برای تشخیص دقیق تجویز می‌کند، اما در ابتدا معاینه‌های فیزیکی نامبرده شده زیر را بر روی فرد انجام خواهد داد:
- بررسی برآمدگی پوست و بثورات
- بررسی غدد لنفاوی متورم
- ارزیابی عملکرد قلب و ریه‌ها
- بررسی عملکرد کبد و طحال
بر اساس یافته‌ها، پزشک ممکن است آزمایشات تشخیصی زیر را نیز انجام دهد:
√ آزمایش اشعه ایکس بر روی قفسه سینه می‌تواند به منظور بررسی گرانولوم‌ها و غدد لنفاوی مورد استفاده قرار گیرد.
√ آزمایش تصویربرداری سی تی اسکن از قفسه سینه که عکس‌های مقطعی از سینه شما خواهد گرفت.
√ آزمایش بررسی عملکرد ریه به منظور ارزیابی میزان تاثیر بیماری بر روی آن
√ نمونه‌برداری از بافتی که می‌تواند در رابطه با گرانولوم‌ها بررسی شود.
√ آزمایش خون برای بررسی عملکرد کلیه و کبد
راهکارهای درمانی سارکوئیدوز
همانطور که گفته شد هیچ درمان مشخصی برای این بیماری وجود ندارد اما علائم اغلب بدون درمان بهبود می‌یابند. اگر التهاب شدید باشد پزشک ممکن است داروهایی مانند کورتیکواستروئیدها یا سرکوب کننده سیستم ایمنی را به کار بگیرد زیرا هر دو آن‌ها می‌توانند باعث کاهش التهاب شوند. طول درمان این بیماری در افراد متفاوت خواهد بود. برخی یک یا دو سال به مصرف دارو می‌پردازند و در برخی دیگر ممکن است مدت بیشتری به طول بیانجامد.
عوارض بالقوه این بیماری
اکثر افراد مبتلا به سارکوئیدوز عوارضی را تجربه نمی‌کنند اما با این حال، وضعیت این بیماری می‌تواند مزمن و بلند مدت باشد. برخی از عوارض احتمالی در این قسمت آورده شده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- عفونت ریه
- آب مروارید
- گلوکوم (نوعی بیماری چشمی که می‌تواند باعث نابینایی شود)
- نارسایی کلیه
- ضربان نامنظم قلب
- فلج شدن صورت
- ناباروری
همچنین در موارد نادر، سارکوئیدوز موجب آسیب شدید قلب و ریه می‌شود که در صورت بروز چنین وضعیتی نیاز به داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت بروز علائم زیر حتما به پزشک مراجعه نمایید:
- مشکلات تنفسی
- تند بودن ضربان قلب و یا کند بودن آن
- تغییر در بینایی
- درد چشم
- حساسیت به نور
- بی‌حسی صورت
توجه داشته باشید که علائم نامبرده شده فوق می‌توانند عوارض خطرناکی را به دنبال داشته باشند. در این موارد پزشک ممکن است فرد را به یک متخصص چشم ارجاع دهد زیرا این بیماری می‌تواند خیلی سریع چشم را تحت تاثیر خود قرار دهد. در نظر داشته باشید که بسیاری از افراد مبتلا به سارکوئیدوز زندگی نسبتا سالم و فعالی دارند و علائم معمولا در حدود دو سال بهبود می‌یابند اما در بعضی موارد این بیماری می‌تواند یک وضعیت دراز مدت باشد که در این صورت مراجعه به پزشک امری ضروری محسوب می‌گردد.
منبع: https://mag.asanteb.com
