اختلال سندرم پای بی قرار را بیشتر بشناسید

سندرم پای بی قرار یا RLS نوعی اختلال عصبی بوده که باعث احساس ناخوشایندی در پاها می‌شود. RLS که با نام ویلیس اکبوم نیز شناخته می‌شود سبب خواب رفتن پاها شده و اگر به موقع درمان نشود فرد را در معرض خطرات بیشتری از جمله افسردگی قرار خواهد داد. سندرم پای بی قرار می‌تواند در هر سنی ایجاد شود اما بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر خود قرار داده و در زنان دو برابر بیشتر از مردان ظاهر می‌گردد. حدود 80 درصد از افراد مبتلا به این سندرم دارای یک وضعیت مرتبط به نام حرکات دوره‌ای اندام‌ها (PLMS) هستند، این شرایط در حقیقت موجب می‌شود که پاها در طول خواب بی اختیار به حرکت درآیند و می‌تواند در تمام طول شب هر 15 تا 40 ثانیه یکبار اتفاق بیفتد. توجه داشته باشید که RLS یک شرایط مادام العمر و بدون درمان است اما با مصرف برخی داروها می‌توان به درمان علائم آن کمک کرد.

سندرم پای بی قرار

معرفی علائم سندرم پای بی قرار

برخی از علائم این بیماری شامل احساس سوزن شدن، سوزش، درد و یا احساس کشیدگی در پاها بوده و بیمار برای رهایی از این وضعیت به ناچار پاهای خود را تکان می‌دهد. RLS در دو نوع خفیف و شدید موجود بوده که در نوع خفیف آن علائم ممکن است فقط شب‌ها به سراغ بیمار بیایند و فرد این وضعیت را نگرانی و استرس تلقی نماید، اما در نوع شدید آن علائم می‌توانند فرد را حتی از ساده‌ترین فعالیت‌ها نیز باز دارند. در نظر داشته باشید که افراد مبتلا به سندرم پای بی قرار مشکل خواب رفتن پا را تجربه خواهند کرد و این شرایط در شب بدتر هم خواهد شد. علائم معمولا در هر دو طرف بدن تاثیر می‌گذارند اما بعضی از آن‌ها تنها یک طرف را تحت تاثیر خود قرار داده و با بالا رفتن سن بدتر خواهند شد.

بررسی علل ایجاد این سندرم

به گزارش مجله پزشکی آسان طب در اغلب موارد علت این بیماری ناشناخته است اما می‌تواند ناشی از شرایط ژنتیکی یا محیط زندگی فرد باشد. بهتر است بدانید که بیش از 40 درصد افراد مبتلا به RLS دارای سابقه خانوادگی این بیماری بوده و علائم معمولا قبل از 40 سالگی شروع می‌شوند. ممکن است بین این سندرم و سطح پایین آهن در مغز ارتباطی وجود داشته باشد حتی زمانی که آزمایش خون سطح آهن فرد را طبیعی نشان دهد. بر اساس برخی نظرها دوپامین و پارکینسون نیز با سندرم پای بی قرار مرتبط هستند، حتی برخی از داروهای بیماری پارکینسون مشابه این سندرم می‌باشد اما هنوز به تحقیقات بیشتری برای تایید این موضوع نیاز است. توجه داشته باشید که برخی از مواد مانند کافئین و الکل ممکن است علائم را تشدید کنند و سایر علل بالقوه شامل داروهای آلرژی، حالت تهوع، افسردگی و روان‌پریشی خواهد بود، RLS همچنین می‌تواند به بیماری‌های نوروپاتی، دیابت و نارسایی کلیه ارتباط داشته باشد.

عوامل خطرساز ابتلا به سندرم پای بی قرار

برخی از عوامل وجود دارند که احتمال ابتلا به این بیماری را در افراد بالا خواهند برد و آن‌ها شامل موارد قید شده زیر می‌گردند:

√ جنسیت: زنان دو برابر مردان به RLS مبتلا می‌شوند.

√ سن: اگرچه احتمال ابتلا به این بیماری می‌تواند در هر سنی وجود داشته باشد اما بیشتر افراد مسن را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

√ سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به سندرم پای بی قرار در فردی که دچار سابقه خانوادگی این بیماری می‌باشد، بیشتر است.

√ بارداری: برخی از زنان در طول بارداری، خصوصا در 3 ماهه آخر دچار این سندرم می‌شوند که معمولا ظرف مدت چند هفته پس از زایمان برطرف خواهد شد.

√ بیماری‌های مزمن: بیماری‌هایی مانند نوروپاتی محیطی، دیابت و نارسایی کلیه می‌توانند به این بیماری منجر شوند.

√ داروها: مصرف داروهای ضد تهوع، ضد روان‌پریشی، ضد افسردگی و آنتی هیستامین می‌توانند علائم این بیماری را افزایش دهند.

√ قومیت: هر فردی می‌تواند به این بیماری مبتلا شود اما در مردم اروپای شمالی شایع‌تر است.

سندرم پای بی قرار می‌تواند سلامت کلی و کیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر خود قرار دهد و خطر بیشتری را در ابتلا به شرایط نامبرده شده زیر با خود به همراه داشته باشد:

بیماری قلبی
سکته مغزی
دیابت
بیماری کلیوی
افسردگی
مرگ زود هنگام

بررسی روش‌های تشخیص این اختلال

سندرم پای بی قرار

آزمایش واحدی برای تایید یا رد این سندرم وجود ندارد و بخش بزرگی از تشخیص را توصیف علائم فرد تشکیل می‌دهند، اما برای دست یافتن به تشخیص درست موارد زیر می‌توانند کمک کننده باشند:

خواستن قاطعانه برای حرکت که معمولا با احساسات غیرطبیعی همراه است
علائم در طول شب بدتر خواهند شد
علائم حسی مانند سوزن شدن و سوزش به هنگام استراحت کردن و خوابیدن ایجاد می‌شوند
با حرکت دادن یا کشیدن پاها، علائم تسکین می‌یابند

توجه داشته باشید که در صورت وجود تمامی موارد فوق، هنوز به معاینه فیزیکی نیاز است و پزشک باید به دلایل عصبی دیگر فرد نیز بپردازد. یکی دیگر از راه‌های تشخیص، انجام آزمایش خون به منظور بررسی کمبود آهن یا سایر نارسایی‌ها می‌باشد و اگر نشانه‌ای غیر از RLS وجود داشته باشد ممکن است مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب یا سایر متخصص‌ها نیاز باشد. تشخیص این بیماری در کودکان به دلیل اینکه آن‌ها قادر به توصیف علائم خود نمی‌باشند، معمولا دشوارتر خواهد بود.

معرفی درمان‌های خانگی و داروها برای سندرم پای بی قرار

درمان‌های خانگی اگرچه نمی‌توانند علائم را به طور کلی از بین ببرند اما به کاهش علائم کمک خواهند کرد. در این قسمت از مقاله به معرفی برخی از آن‌ها خواهیم پرداخت:

از مصرف کافئین، الکل و تنباکو اجتناب ورزید
یک برنامه منظم برای زمان بیداری و خواب خود داشته باشید
هر روز ورزش کنید، ورزش‌هایی مانند پیاده‌روی و شنا کردن
عضلات پا را ماساژ دهید
قبل از خواب یک دوش آب گرم بگیرید
به هنگام بروز علائم از کمپرس آب گرم یا یخ استفاده کنید
برای بررسی کمبود آهن یا سایر کمبودهای تغذیه‌ای به پزشک مراجعه نمایید

تمامی موارد فوق می‌توانند برای بهبود علائم سندرم پای بی قرار مفید واقع شوند. برخی از داروها نیز می‌توانند به درمان RLS کمک نمایند گرچه آن را درمان نخواهند کرد. برخی از این داروها در زیر آورده شده است که به آن‌ها خواهیم پرداخت:

داروهای افزایش دهنده دوپامین
داروهای خواب آور و آرام‌بخش‌های عضلانی (بنزودیازپین‌ها)
داروهای ضد انعقاد (گاباپنتین)

اشاره به برخی از نکات مهم و کاربردی

سندرم پای بی قرار

کودکان مبتلا به سندرم پای بی قرار بیشتر از بزرگسالان نیاز به قدم زدن دارند و در طول روز دارای علائم بیشتری می‌باشند. افراد مبتلا به این بیماری باید مطمئن شوند که در رژیم غذایی خود ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن را به طور کامل دریافت می‌نمایند، همچنین در صورت کمبود آهن باید غذاهای غنی از آهن را به رژیم غذایی خود اضافه کنند، برخی از این مواد غذایی عبارتند از: