اختلال آفازی یا زبان پریشی چیست؟
آفازی یا زبان پریشی نوعی اختلال زبانی است که می‌تواند بر استفاده فرد از زبان تاثیر بگذارد. این وضعیت می‌تواند بر توانایی فرد در صحبت کردن، درک کردن، خواندن و نوشتن اثر بگذارد اما لزوما بر همه آن‌ها تاثیر نخواهد گذاشت. این اختلال اغلب به دلیل سکته مغزی رخ می‌دهد، اما ممکن است نتیجه یک آسیب مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر نیز باشد. چالش‌هایی که فرد در این اختلال با آن‌ها مواجه می‌شود به قسمت‌هایی از مغز که تحت تاثیر قرار می‌گیرند، بستگی دارد. مطالعات نشان می‌دهند که بین 9 تا 62 درصد از افراد مبتلا به سکته مغزی دارای درجاتی از آفازی هستند.
انواع مختلف و نشانه‌های آفازی
آفازی انواع مختلف دارد که در زیر به معرفی و بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:
√ آفازی بروکا (بیانی): این نوع آفازی در اثر یک ضایعه در ناحیه بروکا و یا نواحی مجاور آن به وجود می‌آید و خصوصیات آن به شرح ذیل است:
- به آرامی حرف زدن و روان نبودن کلمات
- زیاد صحبت نکردن و حذف کردن انتهای برخی کلمات به هنگام تکلم
- خوب بودن درک لغات نوشته یا گفته شده
- سعی کردن زیاد برای صحبت کردن و تکرار یک لغت
- اشکال در نام بردن اشیاء مختلف
- ضعف عضلات در یک طرف بدن که معمولا در بازو شدیدتر است، زیرا کورتکس حرکتی به منطقه بروکا نزدیک‌تر است
- درک کردن وجود نقص در خود و دچار افسردگی شدن
√ آفازی ورنیکه (درکی): به علت ضایعه در ناحیه ورنیکه و یا نواحی مجاور آن پدید آمده و دارای خصوصیات زیر است:
- استفاده از الفاظ زائد، لغات بی‌معنا و نادرست
- استفاده از لغات و صداهای نادرست
- اشکال در درک لغات گفته یا نوشته شده
- اشکال در طرز نوشتن
- اشکال در تکرار لغات و عبارات
- اختلال در نام بردن اشیاء
- احتمال آگاه نبودن از کمبود و نقص در خود
√ آفازی هدایتی: به علت وجود ضایعات لوب تمپورال و یا پاریتال رخ داده که می‌تواند دسته قوسی یا الیاف ارتباطی را نیز درگیر کند. در زیر به خصوصیات آفازی هدایتی خواهیم پرداخت:
- واضح سخن گفتن اما کامل نبودن اطلاعات به دست آمده
- درک کردن مطالب گفته یا نوشته شده اما اشکال در خواندن مطالب
- اشکال در تکرار لغات و عبارات
- اشکال در نام بردن اشیاء
√ آفازی نام بردن اشیاء: این نوع آفازی به علت ضایعات کوچک گیروس زاویه‌ای، انسفالو‌پاتی‌های متابولیک و توکسیک و یا ضایعات کوچک فضا گیر که در ناحیه‌ای دور از ناحیه تکلم قرار دارند دیده می‌شود. خصوصیات این آفازی به شرح ذیل است:
- واضح سخن گفتن اما ناقص و مبهم بودن اطلاعات
- درک کردن مطالب گفته یا نوشته شده
- اشکال در تکرار لغات و عبارات
√ آفازی گلوبال یا سراسری: این آفازی در ضایعات بزرگی که دو ناحیه بروکا و ورنیکه را گرفتار می‌کند، دیده می‌شود. آفازی گلوبال بر تمامی جنبه‌های زبان تاثیر گذاشته و بیمار قادر به درک مطالب و صحبت کردن نیست. در این اختلال فرد ممکن است چند کلمه قابل تشخیص را بیان کند، اما نمی‌تواند آن‌ها را و یا حتی خواندن و نوشتن را درک کند.
در نظر داشته باشید که ضعف یا فلج در یک یا هر دو طرف صورت و بدن نیز می‌تواند صحبت کردن و نوشتن را سخت‌تر کند. به گزارش مجله پزشکی آسان طب ماهیچه‌هایی که برای دم و بازدم استفاده می‌شوند، می‌توانند تحت تاثیر قرار گرفته و عمل صدا را با مشکل مواجه سازند. علائم و نشانه‌های مرتبط با این اختلال به شرح ذیل می‌باشند:
- ناتوانی در درک زبان
- ناتوانی در تلفظ
- ناتوانی در صحبت کردن
- ناتوانی در ادای کلمات
- ناتوانی در نام بردن اشیا
- ناتوانی در تکرار یک عبارت
- ناتوانی در خواندن و نوشتن
- استفاده از کلمات ساختگی
- مشکل املایی
- تلاش بسیار برای پیدا کردن کلمات مناسب
علل ایجاد این اختلال در افراد
بخشی از مغز که کنترل گفتار و تشخیص زبان را به عهده دارد، مرکز زبان نامیده می‌شود. این مرکز شامل منطقه بروکا و ورنیکه بوده و آفازی در حقیقت زمانی رخ می‌دهد که به هر یک از این قسمت‌های مغز یا مسیرهای عصبی اتصال آن‌ها، آسیب وارد شود. آسیب می‌تواند از عوامل زیر نشات بگیرد:
- سکته مغزی
- آسیب تروماتیک مغز
- صرع
- میگرن
- تومور مغزی
- آلزایمر
- پارکینسون
نوع آفازی به قسمت آسیب مغز بستگی دارد.
روش‌های تشخیص و درمان اختلال آفازی
بسیاری از افراد پس از سکته مغزی دچار آفازی می‌شوند، بنابراین متخصص گفتار درمانی پس از این رویداد به تشخیص زبان پریشی خواهد پرداخت. یک تشخیص جامع، شامل اسکن کامپیوتری توموگرافی یا ام آر آی بوده تا موقعیت دقیق و درجه آسیب مغزی که موجب آفازی شده است، به طور کامل مشخص شود. گفتار درمانی تنها راه درمان این اختلال است و به عواملی مانند سن، علت آسیب مغزی، نوع آفازی و محل و شدت آفازی بستگی دارد. درمان ممکن است توسط درمانگر در جلسات فردی یا گروهی اعمال شود. متخصص گفتار درمانی مهارت‌های زبانی خاصی را که فرد در آن‌ها دچار مشکل شده است، بهبود می‌بخشد. درمانگر به طور منظم با فرد ارتباط برقرار کرده تا مهارت‌های ارتباطی فرد افزایش یافته و بهتر ارتباط برقرار کند.
برای ارتباط برقرار کردن با شخص مبتلا به آفازی چه باید کرد؟
انجام برخی از کارها و راهنمایی‌ها می‌توانند به افراد کمک کنند تا ارتباط بهتری با فردی که دچار زبان پریشی شده است، داشته باشند، در زیر به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- قبل از شروع صحبت، توجه فرد را به طور کامل جلب کنید
- در حین صحبت ارتباط چشمی خود را با فرد حفظ کنید
- صداهای اضافی مانند صدای تلویزیون، رادیو و یا هر چیز دیگر را به حداقل رسانده یا به طور کامل حذف کنید
- به هنگام صحبت، صدای خود را در حالت نرمال حفظ کنید اما آرام‌تر از حد معمول صحبت کنید
- از جملات ساده و کوتاه استفاده کنید و از پرسیدن سوالاتی که نیاز به پاسخ پیچیده دارند اجتناب کنید
- موضوع صحبت را به طور ناگهانی تغییر ندهید
- به فرد فشار نیاورید و برای دریافت کردن پاسخ به او زمان بدهید
- سرعت گفتار خود را کاهش دهید
- سعی کنید یک کاغذ و قلم به همراه داشته باشید زیرا ممکن است به برقراری ارتباط کمک کند
- در نظر داشته باشید که فرد لزوما در فکر کردن دچار اختلال نمی‌شود، از این رو با آن‌ها مانند یک فرد بالغ هوشمند صحبت کنید؛ یعنی درست همانطور که پیش از این اتفاق با آن‌ها صحبت می‌کردید
منبع: https://mag.asanteb.com
